default

ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ

Σχολείο για την Έρευνα και την Εκπαίδευση για την Παραδοσιακή και Αειφόρο Δόμηση

Το πρώην δημοτικό σχολείο των Φράστων ξεκινά μια νέα ζωή ως χώρος μάθησης, συνεργασίας και δημιουργίας. Το κτίριο αποκαθίσταται και μεταμορφώνεται σε έναν ζωντανό χώρο έρευνας, εκπαίδευσης και συλλογικής δράσης, αφιερωμένο στην παραδοσιακή και αειφόρο δόμηση.

Με πυρήνα το σχολείο, το Μπουλούκι επιδιώκει την ανάπτυξη ενός τοπικού οικοσυστήματος σε συνεργασία με εγχώριους και διεθνείς φορείς, ενός ζωντανού ορεινού εργαστηρίου που θα μελετά, θα αναδεικνύει και θα εφαρμόζει τις διδαχές της παραδοσιακής γνώσης σε σύγχρονες εφαρμογές, ενώ θα προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη των Τζουμέρκων, με λύσεις προσαρμοσμένες στο πολιτιστικό και φυσικό απόθεμα της περιοχής, με τρόπο συμμετοχικό και συμπεριληπτικό.

Ιστορία

Στην είσοδο των Τζουμέρκων, πλάι στο ιστορικό μονότοξο Γεφύρι της Πλάκας, σε κοντινή απόσταση τόσο από τα Ιωάννινα όσο και από την Άρτα, βρίσκεται το πρώην Δημοτικό Σχολείο Φράστων. Κατασκευάστηκε το 1955 και λειτούργησε έως τις αρχές της δεκαετίας του ‘80, φιλοξενώντας γενιές μαθητών, και στη συνέχεια έμεινε ανενεργό για δεκαετίες. Παραχωρήθηκε στο Μπουλούκι το 2024 από τον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων με ορίζοντα 10ετίας, ώστε να φιλοξενήσει ένα Σχολείο για την Έρευνα και την Εκπαίδευση για την Παραδοσιακή και Αειφόρο Δόμηση

Η αρχιτεκτονική του αποτυπώνει μια ιδιαίτερη περίοδο σε όλη την Ελλάδα (1930-1960) όπου η τοπική παράδοση συναντά πιο σύγχρονες προσεγγίσεις. Ο συνδυασμός παράδοσης και νεωτερισμού στον τομέα της κατασκευής, με στόχο τη διατήρηση της υλικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς, αλλά και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του κατασκευαστικού κλάδου.

Έρευνα και Αποκατάσταση

Από το 2022, μέσα από τις εκπαιδευτικές δράσεις και με βάση την εκτενή έρευνα για την εκπόνηση της μελέτης αποκατάστασης και ανακαίνισης, υλοποιούνται οι βασικότερες οικοδομικές εργασίες. Η έρευνα, σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, επικεντρώνεται στην αξιοποίηση τοπικών πρώτων υλών στις εργασίες, στην ανακύκλωση και επανάχρηση υλικών και δομικών στοιχείων, την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του έργου αποκατάστασης και ανακαίνισης. Στόχος είναι έως το τέλος του 2025 το κτίριο να είναι πλήρως λειτουργικό, με σύγχρονες υποδομές που σέβονται την παράδοση και μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

  • Με το βιωματικό εργαστήριο 2 εβδομάδων «Frasta School» το 2022, κατασκευάστηκε νέα πέτρινη πύλη εισόδου με τοπικούς λίθους και κονίαμα ασβέστη, και επισκευάστηκαν οι γειτονικοί ξερολιθικοί τοίχοι.
  • Την επόμενη χρονιά, στο δωδεκαήμερο «Φθινοπωρινό Σχολείο», συνεχίστηκε το έργου διαμόρφωσης της νέας αυλόθυρας του σχολείου, ολοκληρώνοντας το ξερολιθικό καλντερίμι της εισόδου σε αυτήν.
  • Το φθινοπωρο του 2024, υλοποιήθηκε το μεγαλύτερο εώς τώρα έργο με τίτλο «Τσιατί», που εστίασε στην αποκατάσταση και συντήρηση της ξύλινης στέγης του σχολείου, όπως επίσης στην ενεργειακή της αναβάθμιση, με τη χρήση φυσικών μονώσεων με woodfibre boards, φελλό και μαλλί προβάτου. Επίσης σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε η αναδιαμόρφωσή της, ώστε να φιλοξενήσει δύο πατάρια που αυξάνουν τον λειτουργικό χώρο του κτιρίου.
  • Το 2025, το διπλό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Κερέτσι» εστιάζει στην αποκατάσταση της τοιχοποιίας, των εξωτερικών αρμολογημάτων και των εσωτερικών επιχρισμάτων, με τη χρήση κονιαμάτων ασβέστη.

Το Σχολείο θα αποτελέσει μία κυψέλη γνώσης, όπου η ομάδα Μπουλούκι και το δίκτυο συνεργατών που έχει αναπτύξει θα πραγματοποιούν έρευνα γύρω από τους παρακάτω τομείς:

  • Βιώσιμη διαχείριση τοπικών πρώτων υλών, επανάχρηση και ανακύκλωση δομικών υλικών σε κατασκευαστικά έργα.
  • Ανάπτυξη περιβαλλοντικά δομικών υλικών και τεχνικών με μειωμένο/χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με βάση την παραδοσιακή γνώση, και στόχο την αξιοποίησή τους σε έργα αποκατάστασης και σε σύγχρονες πρακτικές αειφόρου δόμησης.
  • Ζητήματα ενέργειας και αξιοποίησης φυσικών πόρων.
  • Εθνογραφική έρευνα καταγραφής και τεκμηρίωσης της παραδοσιακής οικοδομικής γνώσης και των φορέων της, με στόχο τη συγκρότηση αρχείου για την Ήπειρο.

Δείτε αναλυτικά τα έργα: (related projects)

2022 Frasta School

2023 Φθινοπωρινό Σχολείο

2024 Τσιατί

2025 Κερέτσι

Λειτουργία

Η λειτουργία του Σχολείου ως Σχολείο για την Έρευνα και την Εκπαίδευση για την Παραδοσιακή και Αειφόρο Δόμηση, θα συνδυάζει σταθερά, περιοδικά προγράμματα, ad hoc δράσεις, καθώς και μια διαρκή λειτουργία του χώρου για εργασία και έρευνα, με διαβαθμισμένη απεύθυνση σε επαγγελματίες, φοιτητές, τοπική κοινότητα και ευρύτερο κοινό.

  • Χώρος Εργασίας και Έρευνας
    Ο χώρος του σχολείου θα φιλοξενεί σταθερά μέλη και συνεργάτες της ομάδας, που θα εργάζονται για τον σχεδιασμό και την προετοιμασία των εκπαιδευτικών έργων και επιτόπια πειραματική έρευνα σε υλικά και τεχνικές, λειτουργώντας ως ενεργό εργοτάξιο σε κλίμακα 1:1.

  • Αρχείο & Έκθεση
    Ο χώρος υποδοχής προβλέπεται να στεγάσει την επισκέψιμη αρχειακή συλλογή του Μπουλουκιού, που αφορά κυρίως την ιστορία του σχολείου και της περιοχής, καθώς και τη μαστορική γνώση της Ηπείρου και άλλων περιοχών της Ελλάδας, που έχουν καταγραφεί μέσα από διαδικασίες εθνογραφικής έρευνας και πολιτισμικής χαρτογράφησης

  • Κέντρο Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής
    Ο χώρος του σχολείου φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως σημείο ενημέρωσης σχετικά με βιώσιμες μεθόδους αποκατάστασης ιστορικών κτηρίων, ανακαίνισης και κατασκευής νέων δομών, προάγοντας τη χρήση τοπικών, φυσικών, ανακυκλωμένων υλικών, και προτείνοντας εξειδικευμένους τεχνίτες και συνεργεία.

  • Εκπαιδευτικά Προγράμματα
    Η ομάδα επιδιώκει να μεταμορφώσει το κτήριο του πρώην δημοτικού σχολείου των Φράστων του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων σε έναν χώρο όπου θα λειτουργούν σε ετήσια βάση εκπαιδευτικά.

    • Μία μαθητεία για την τεχνική κατάρτιση νέων επαγγελματιών μαστόρων και μηχανικών στη χρήση πέτρας, ξύλου και κονιαμάτων στην παραδοσιακή δόμηση.
    • Δωδεκαήμερο εργαστήριο για τη βιωματική εκπαίδευση φοιτητών και επαγγελματιών στην εφαρμογή παραδοσιακών τεχνικών, την ιστορική αρχιτεκτονική και άλλα συσχετιζόμενα γνωστικά πεδία
    • Εργαστήρια μικρότερης διάρκειας (2-4 ημέρες) για τη βιωματική εκπαίδευση των συμμετεχόντων/ουσων σε ζητήματα ανάδειξης του τοπικού φυσικού και πολιτιστικού πλούτου
  • Rural Incubator
    Αναπτύσσεται ένα σχέδιο δράσης για την οργάνωση ετήσιων σχετικών προγραμμάτων που θα αφορούν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας με βάση την κυκλική οικονομία, την βιώσιμη δόμηση και την πολιτισμική κληρονομιά σε μια σειρά θεματικών και με γεωγραφικό πλαίσιο όλους τους ορεινούς Δήμους της Ηπείρου.
  • Residency
    Στον χώρο όπου κάποτε στεγαζόταν ο δάσκαλος ή η δασκάλα του σχολείου, έχει δημιουργηθεί η υποδομή για φιλοξενία δύο ατόμων, με κύριο στόχο τη λειτουργία μιας περιοδικής κατοίκησης ερευνητών από ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών και καλλιτεχνικών κλάδων, που θα προάγει την έρευνα στην περιοχή των Τζουμέρκων.

  • Δράσεις
    Πέραν των σταθερών προγραμμάτων, προβλέπεται η διοργάνωση ad hoc δράσεων, όπως μικρότερων σε διάρκεια εργαστηρίων, ομιλίες, παρουσιάσεις, συμπόσια, φεστιβάλ και εκθέσεις σε συνεργασία με τοπικούς και υπερτοπικούς φορείς.

Σχέση με την Κοινότητα

Η σχέση της ομάδας Μπουλούκι με την περιοχή από την ίδρυσή της το 2018, με σειρά εκπαιδευτικών εργαστηρίων, επιτόπιας έρευνας και άλλων δράσεων δημιούργησαν το κατάλληλο υπόβαθρο και το κλίμα εμπιστοσύνης με την κοινότητα και τους τοπικούς φορείς, αλλά και ένα ενεργό δίκτυο συνεργαζόμενων τεχνιτών, που διατηρούν το νήμα της παραδοσιακής γνώσης.

  • Θα διασφαλίζεται η δωρεάν συμμετοχή της τοπικής κοινότητας στις προγραμματισμένες δράσεις.
  • Θα (συν)σχεδιάζονται και θα φιλοξενούνται δραστηριότητες που σχετίζονται με τις άμεσες ανάγκες της κοινότητας.
  • Θα ενισχύεται η ανάπτυξη βιώσιμων επιχειρηματικών λύσεων στην περιοχή, ενώ η ομάδα θα υποστηρίζει συμβουλευτικά την προώθηση της χρήσης των παραδοσιακών τεχνικών και υλικών.

Info

Status:
Pillars:
Tags |
Συνδιοργάνωση
Municipality of Central Tzoumerka
Υποστηρικτές
Municipality of Central Tzoumerka, Municipality of Northern Tzoumerka, Region of Epirus, Ministry of Culture, Technical Chamber of Greece, TCG Epirus, Hellenic Parliament, Panos & Cressida 4Life, Aegeas NPO
Χορηγοί
Local businesses
Εταίροι
Laboratory of Building Materials, NTUA School of Architecture
Συνεργάτες
Epirus Living Lab, Mountain Labs Network

Σχετικές Πηγές

DSCF3848

Οδηγός και Βάση Δεδομένων: “Burning The Bones of The Earth” Τεκμηρίωση της Παραδοσιακής Τεχνολογίας των Ασβεστοκάμινων στα Σύνορα Αλβανίας-Ελλάδας

  • Τεκμηριώσεις

Ένας οδηγός για το έργο «Burning the Bones of the Earth», το οποίο ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2021 και ολοκληρώθηκε δύο χρόνια αργότερα, μετά από εκτενή έρευνα πεδίου σε διάφορες τοποθεσίες της Ηπείρου στη ΒΔ Ελλάδα και σε περιοχές της Ν. Αλβανίας. Στόχος του ήταν να εντοπίσει και να τεκμηριώσει την παραδοσιακή τεχνική κατασκευής ασβεσταριών και στις δύο πλευρές των συνόρων, να διερευνήσει τις γνώσεις, τις πρακτικές και τις κοινωνικές διαστάσεις της τεχνολογίας και τους τρόπους με τους οποίους εξελίχθηκε στις δύο γειτονικές χώρες.

Το αρχείο είναι διαθέσιμο στα Αγγλικά.

DSCF4108

Άρθρο: “Burning the Bones of the Earth, στο σύνορο Ελλάδας - Αλβανίας: Συσχετισμός των εθνογραφικών επιτόπιων καταγραφών με τις αντίστοιχες επιστημονικές γνώσεις” στο The Journal Of The Building Limes Forum

  • Δημοσιεύσεις

Το άρθρο αυτό παρουσιάζει τα προκαταρκτικά ευρήματα ενός εκτενούς ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Burning the Bones of the Earth», το οποίο ξεκίνησε το 2021. Καταγράφει την τεχνολογία των παραδοσιακών ασβεστοκάμινων στην διασυνοριακή περιοχή μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας.

Συγγραφείς: Ιωάννα Ντούτση, Φαίδων Μουδόπουλος-Αθανασίου

Το αρχείο είναι διαθέσιμο στα Αγγλικά.

Katrani process

Η Παραδοσιακή Τεχνολογια του Κατραμιού στην 'Ηπειρο (Ελλάδα) Μια Τέχνη Ανάμεσα στην Κληρονομιά και το Νεωτερισμό

  • Δημοσιεύσεις

Η μελέτη αυτή εξετάζει την παραδοσιακή τεχνολογία των καμίνων πεύκου στην Ελλάδα, εστιάζοντας στην περίπτωση του Διστράτου στην Ήπειρο, όπου κατοικούν οι τελευταίοι παραδοσιακοί τεχνίτες. Το πεύκο (κατράμι) είναι ένα παχύρρευστο υγρό που παράγεται από την καταστροφική απόσταξη ρητινώδους ξύλου, κυρίως από πεύκα. Η πρακτική αυτή έχει μακρά ιστορία σε παγκόσμιο επίπεδο και στη Μεσόγειο, με εφαρμογές στην ιατρική, τα καλλυντικά, τα καύσιμα και την αδιαβροχοποίηση για την κατασκευή και τη ναυπηγική.

Συγγραφείς: Χριστόφορος Θεοχάρης, Ιωάννα Ντούτση, Πάνος Κωστούλας, Γρηγόρης Κουτρόπουλος

Το αρχείο είναι διαθέσιμο στα Γαλλικά.

Σχετικά Νέα

DSCF4143
  • Νέα

Ανοιχτές Εκδηλώσεις «ΚΕΡΕΤΣΙ»

NEB ceremony 4
  • Κορυφαία

New European Bauhaus Award for the “Frasta School” project

Παρουσίαση της έκθεσης από την ΠΕΔ και του Μπουλούκι
  • Νέα

Exhibition Opening Day 27/9

ERT featured image
  • Τύπος

Boulouki featured on ERT show “Perimetros”

Αφίσα Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2025
  • Νέα

European Heritage Days 2025 | The heritage of lime in Epirus

Exhibition burning the bones of the earth featured image
  • Νέα

Exhibition opening “Burning the bones of the earth. Stories of lime kilns on both sides of the Greece-Albania border”

DSCF4282
  • Ανοιχτές Προσκλήσεις

OPEN CALL “KERETSI | Apprenticeship and Hands-on Workshop on Mortars for Traditional and Sustainable Building Practices”

Archisearch feature
  • Τύπος

Το Archisearch παρουσιάζει το έργο «Το Μπουλούκι στο Γεφύρι»

KERETSI featured

ΚΕΡΕΤΣΙ

Μαθητεία και Εργαστήριο για τα Κονιάματα στην Παραδοσιακή και Αειφόρο Δόμηση
06/10/2025 - 7/11/2025
Φράστα, Τζουμέρκα, Ήπειρος, Ελλάδα
Featured image DSCF3819

BURNING THE BONES OF THE EARTH

Ιστορίες ασβεστοκάμινων στις δύο πλευρές του συνόρου Ελλάδας-Αλβανίας
2021-2024
Ήπειρος & Ν.Αλβανία
default

ΤΣΙΑΤΙ

Μαθητεία και Εργαστήριο Παραδοσιακής Οικοδομικής Ξυλουργικής
02/09/2024 - 27/09/2024
Φράστα, Τζουμέρκα, Ήπειρος
DCIM101MEDIADJI_0084.JPG

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Παραδοσιακής και αειφόρου δόμησης
17/10/2023 - 28/10/2023
Φράστα και Πλάκα Τζουμέρκων, Ήπειρος
Featured image FRASTA SCHOOL Grigoris Koutropoulos (6)_edited

FRASTA SCHOOL

Ένα σχολείο για τις παραδοσιακές τεχνικές δόμησης
03/09/2022 - 16/09/2022
Φράστα, Τζουμέρκα, Ήπειρος
Επισκόπηση απορρήτου

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies για να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες των cookies αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησής σας και εκτελούν λειτουργίες όπως η αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπό μας και βοηθώντας την ομάδα μας να καταλάβει ποια τμήματα του ιστότοπου μας θεωρείτε πιο ενδιαφέροντα και χρήσιμα.