KONITSA| STONE MASONRY WORKSHOP
completed project
location: Konitsa, Epirus
date: 18/03/2023 - 23/03/2023
tutors: Dimitris Fotis, Kostas Tarnanas, Pavlos Vichas, Ioannis Bakayiannis, Tryphonas Papaioannou and Dominic Taylor
co-organizers: Municipality of Central Tzoumerka, Technical Chamber of Greece Epirus Department
support and aegis: Ministry of Culture and Sports, J.M. Kaplan fund
collaboration: Georgia Kanellopoulou (cultural mapping coordinator)
photography: Iason Anthanasiadis, Dalia de Gondi, Athanasios Aggelis Archive, Grigoris Koutropoulos (BLK), Ioanna Ntoutsi (BLK)
The Six-Day Stone Masonry Workshop was held in Konitsa, on 18-23 March. The aim of the workshop was to introduce to different groups of people the traditional stone art and its significance for the region. Academics, students, young professionals, researchers, craftspeople and the general public met in Konitsa to study/ research? and discuss the different matters regarding the art of stone and its evolution through time. Also, the participants were able to understand in a hands-on way how important it is for the region to maintain the continuity of this traditional art. The approach to all of the above takes into consideration the cross-border relations between Konitsa and the surrounding areas, the reverberations of which affect every aspect of local tradition and culture. The structure of the workshop programme was organised around a series of events open to the general public and the practical training in which 22 participants, selected after an application and evaluation process, took part.
The open programme started with an introduction to Konitsa and its architectural heritage through a guided tour of the most important monuments and landmarks of the city.
completed project
Ακολούθησε η γιορτή παραδοσιακής οικοδομικής, όπου μικροί και μεγάλοι, επισκέπτες και περαστικοί συναντήθηκαν στην κεντρική πλατεία της Κόνιτσας και ήρθαν πιο κοντά στην τέχνη της πέτρας και τους ανθρώπους της. Ένα φορτηγό με αδρούς ασβεστόλιθους από το τοπικό λατομείο και μια σειρά εργαλείων ήταν όλα όσα χρειάστηκαν για να στηθεί ένα ανοιχτό σχολείο εκμάθησης της τεχνικής του πελεκήματος πέτρας, υπό την καθοδήγηση γηραιών και νεότερων μαστόρων. Τα μικρά παιδιά που συμμετείχαν στη γιορτή δημιούργησαν με τρεις παιδαγωγούς το δικό τους μπουλούκι μαστόρων. Μέσα από παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού συνέλεξαν υλικά και στη συνέχεια κατασκεύασαν τα δικά τους έργα. Ακόμα, συμμετείχαν στην κατασκευή ενός μικρού ξερολιθικού γεφυριού που στήθηκε σε τοξωτό καλούπι που έγινε ειδικά για το σκοπό αυτό.
Σημαντικό μέρος του εργαστηρίου αποτέλεσαν οι καθημερινές διαλέξεις διακεκριμένων ομιλητών, συνεισφέροντας στην επιστημονική προσέγγιση και την ευρύτερη κατανόηση του θέματος του εργαστηρίου. Η θεματολογία των ομιλιών ήταν ποικιλόμορφη, θίγοντας διαφορετικές πτυχές της τέχνης της πέτρας όπως το συμβολικό της χαρακτήρα, την αρχαιολογική και ανθρωπολογική της διάσταση, τεχνικά και θεωρητικά ζητήματα που αφορούν τη δόμηση και αρκετά ακόμη θέματα υπό το πρίσμα μιας διασυνοριακής προσέγγισης.
Οι ομιλίες ήταν ανοιχτές στο κοινό και υπήρξε σημαντική προσέλευση από την τοπική κοινότητα αλλά και από άλλες περιοχές της Ηπείρου και της χώρας. Η συμμετοχή στη συζήτηση που ακολουθούσε κάθε παρουσίαση ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, προάγοντας το δημόσιο διάλογο και τον προβληματισμό γύρω από τα θέματα που συζητήθηκαν σε ένα ευρύτερο κοινό.
Tο πρόγραμμα του εργαστηρίου πλαισιώθηκε, επίσης, από δύο ανοιχτές στο κοινό παράλληλες δράσεις. Η πρώτη δράση ήταν η προβολή του ντοκιμαντέρ “The Aging Land” σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Τρομπούκη και Γιώργου Οικονόμου. Η προβολή του ντοκιμαντέρ που αφορά την επιβίωση των Μαστοροχωρίων της Κόνιτσας έγινε υπό την παρουσία του Δημήτρη Τρομπούκη και ακολούθησαν ερωταπαντήσεις που τροφοδότησαν μια ζωντανή συζήτηση μεταξύ των παρευρισκομένων.
Η δεύτερη παράλληλη δράση που πραγματοποιήθηκε στο τέλος του εργαστηρίου ήταν η παρουσίαση της διπλωματικής εργασίας της Ναταλίας Τραγουδάρα και Ελένης Γκόνδρα στη σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ για την αναβίωση της μαστορικής τέχνης μέσα από το σχεδιασμό και τη λειτουργία μιας σχολής για την τέχνη της πέτρας και του ξύλου στην Κόνιτσα.
Το πρακτικό μέρος του εργαστηρίου που ήταν ανοιχτό μόνο για τους 22 συμμετέχοντες/ουσες ήταν ένα μικρής κλίμακας οικοδομικό έργο σε κοινόχρηστο χώρο έξω από την είσοδο της οικίας Χουσεΐν Σίσκο, στην άνω Κόνιτσα.
Η εκπαιδευτική διαδικασία περιλάμβανε τρία διακριτά ΄συνεργεία’-πεδία πρακτικής άσκησης:
-Την προετοιμασία της πρώτης ύλης - το πελέκημα της πέτρας
-Την αποκάλυψη του υφιστάμενου λιθόστρωτου και της πύλης εισόδου στον υπαίθριο χώρο της οικίας Χουσεΐν Σίσκο και
-Την κατασκευή ενός τοίχου αντιστήριξης και μιας ραμπόσκαλας
Μετά από τρεις ημέρες πρακτικής, οι συμμετέχοντες του εργαστηρίου μυήθηκαν τα πρώτα μυστικά της οικοδομικής τέχνης της πέτρας και της χρήσης των εργαλείων από τους τρεις τεχνίτες και μαζί τους κατάφεραν να πελεκήσουν 3 κ.μ. τοπικού ασβεστόλιθου, να χτίσουν 5 τ.μ. ξηρολιθοδομής καθώς και να κατασκευάσουν και να αρμολογήσουν 12 τ.μ. λιθόστρωτου καταστρώματος.